அழிப்பு இயக்கி

அழிப்பு இயக்கி அல்லது அழிதற் செயலி (annihilation operator) என்பது ஒரு துளிம இயந்திரவியல் இயக்கி/செயலி ஆகும். துளிமச் சீரிசை அலைவிகளை ஆராய இது பயன்படுகிறது. மேலும் முழுச்சுழலிகள் (போசான்கள்) அழிந்துபடும் செயல்முறையை விளக்கவும் இச்செயலி பயன்படுகிறது.

Ψ ⁽ⁿ⁾ என்று குறிக்கப்படும் n துகள்களை உடைய ஒரு அலைச்சார்பின் மீது a என்ற அழிப்பு இயக்கி ஒரு முறை செயல்படும்போது அதிலிருந்து ஒரு துகள் நீக்கப்பட்டு Ψ ^(n-1) என்ற அலைச்சார்பினால் குறிக்கப்படும் (n-1) துகள்களை உடைய ஒரு நிலையை அடைகிறது.

அதாவது : $a\psi (n)={\sqrt {n}}\psi (n-1)$

அழிப்பு இயக்கி n துகள்கள் உள்ள நிலையின்மீது n முறை தொடர்ந்து செயல்படும்போது அனைத்துத் துகள்களும் அழிக்கப்பட்டு அது வெற்றிடமாக மாறுகிறது. வெற்றிடத்தின்மீது அழிப்பு இயக்கி செயற்படும்போது அந்த நிலையே அழிக்கப்பட்டு சுழியாக மாறுகிறது.

அதாவது : $a\psi (0)=0$ (இச்சமன்பாடு ஒரு துளிம இயந்திரவியல் அலைவியின் அடிநிலையைக் கண்டறிய உதவுகிறது).

கலைச்சொற்கள்

• துளிம இயந்திரவியல் இயக்கி/செயலி = quantum mechanical operator
• சீரிசை அலைவி = harmonic oscillator | முழுச்சுழலி = boson
• அலைச்சார்பு = wave function | அடிநிலை = ground state

மேற்கோள்

இயல்பியல் களஞ்சியம் - ப.க. பொன்னுசாமி - பக். 72 - முதற் பதிப்பு 1997