சீர்மிகு நகரங்கள் திட்டம்
தேசிய சீர்மிகு நகரங்கள் திட்டம் என்பது நாடு முழுவதும் குடிமக்களின் இணக்கத்துடனும் மற்றும் நீடித்திருக்கும் வகையில், நகரங்களைப் புதுப்பிக்கும் மற்றும் மறுசீரமைக்கும் திட்டமாகும். மத்திய நகர்ப்புற மேம்பாட்டு அமைச்சகம், அந்தந்த நகரங்களின் மாநில அரசுகளுடன் இணைந்து இந்த பணியை செயல்படுத்தும் பொறுப்பு வகிக்கிறது. இந்த பணி ஆரம்பத்தில் 100 நகரங்களை உள்ளடக்கி, 2019 மற்றும் 2023க்கு இடையில் திட்டப்பணிகளை முடிப்பதற்கான காலக்கெடு நிர்ணயிக்கப்பட்டது. 2019 ஆம் ஆண்டு வரை அனைத்து திட்டங்களின் பயனுள்ள ஒருங்கிணைந்த நிறைவு 11% ஆகும்.
| சீர்மிகு நகரங்கள் திட்டம் | |
|---|---|
 புனேவில் ஜூன் 2016 இல் ஸ்மார்ட் சிட்டிஸ் மிஷன் தொடக்க விழாவில் பிரதமர் நரேந்திர மோடி. | |
| நாடு | இந்தியா |
| பிரதமர் | நரேந்திர மோடி |
| Ministry | வீட்டுவசதி மற்றும் நகர்ப்புற விவகார அமைச்சகம் |
| Key people | நரேந்திர மோடி |
| துவங்கியது | 2015 |
| Funding | ₹7,20,000 கோடி (US$90 பில்லியன்)[1][2] |
| இணையத்தளம் | https://smartcities.gov.in |
வரலாறு தொகு
"100 ஸ்மார்ட் சிட்டிஸ் மிஷன்" 25 ஜூன் 2015 அன்று பிரதமர் நரேந்திர மோடியால் தொடங்கப்பட்டது.[3] மொத்தம் ₹98000கோடி₹98,000 (US$1,200) (US$13 பில்லியன்) இந்திய அமைச்சரவையால் 100 ஸ்மார்ட் நகரங்களை மேம்படுத்துவதற்கும், மற்ற 500 நகரங்களின் புதுப்பிதற்க்கும் ஒப்புதல் அளிக்கப்பட்டது. ஸ்மார்ட் சிட்டிஸ் பணிக்காக ₹48000கோடி₹48,000 (US$600) (US$6.4 பில்லியன்) மற்றும் புதுப்பித்தல் மற்றும் நகர்ப்புற மாற்றத்திற்கான அடல் மிஷன் (AMRUT)க்கான மொத்த நிதி ₹50,000 கோடி (US$6.6 பில்லியன்) அமைச்சரவையால் அங்கீகரிக்கப்பட்டுள்ளது.[4][5]
இந்தியாவின் 2014 மத்திய பட்ஜெட்டில், நிதி அமைச்சர் அருண் ஜெட்லி 150 ஸ்மார்ட் நகரங்களுக்கு ₹7,016 கோடி (அமெரிக்க $930 மில்லியன்) ஒதுக்கீடு செய்தார். இருப்பினும், ஒதுக்கப்பட்ட தொகையில் ₹924கோடி₹924 (US$12) (US$120 மில்லியன்) மட்டுமே பிப்ரவரி 2015 வரை செலவழிக்க முடியும். எனவே, 2015 இந்திய யூனியன் பட்ஜெட் திட்டத்திற்கு ₹143கோடி₹143 (US$1.80) (US$19 மில்லியன்) மட்டுமே ஒதுக்கப்பட்டது.[5]
அனைத்திந்த நகரங்களுக்கிடையேயான சவால் போட்டியின் முதல் சுற்றில் 20 கலங்கரை விளக்க நகரங்கள் என அறியப்படும், முதல் தொகுதி 20 நகரங்கள் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டன. இந்த நிதியாண்டில் தலா ₹200கோடி₹200 (US$2.50) (US$27 மில்லியன்) மத்திய உதவியாக வழங்கப்படும், அதன்பின் அடுத்த மூன்று ஆண்டுகளில் ஆண்டுக்கு ₹100கோடி₹100 (US$1.30) (US$13 மில்லியன்) வழங்கப்படும்.[6] நகர்ப்புற மேம்பாட்டு அமைச்சகம் ஸ்மார்ட் சிட்டி திட்டங்களை தயாரிப்பதற்காக மிஷன் நகரங்களுக்கு தலா ₹2கோடி ₹2 (2.5¢ US)(US$270,000) முன்னதாகவே வழங்கியது.
விளக்கம் தொகு
சீர்மிகு நகர திட்டம் என்பது நாட்டிலுள்ள நகரங்களுக்குள் உள்ள ஒரு பகுதியை, ஒரு பகுதி மேம்பாட்டுத் திட்டத்தின் அடிப்படையில் மாதிரிப் பகுதிகளாக உருவாக்குவதைக் நோக்கமாக கொண்டது, இது நகரத்தின் பிற பகுதிகள்,[7] மற்றும் அருகிலுள்ள நகரங்கள் மற்றும் நகரங்களில் ஒரு தேய்க்க விளைவை ஏற்படுத்தும் என்று எதிர்பார்க்கப்படுகிறது.[8] சீர்மிகு நகரங்களுக்கிடையான சவாலின் அடிப்படையில் நகரங்கள் தேர்ந்தெடுக்கப்படும், இந்த பணியின் பலன்களைப் பெறுவதற்கு நாடு தழுவிய போட்டியில் நகரங்கள் போட்டியிடும். ஜனவரி 2018 நிலவரப்படி, சவாலில் மற்ற நகரங்களை தோற்கடித்த பிறகு, ஸ்மார்ட் சிட்டி மிஷனின் ஒரு பகுதியாக மேம்படுத்த 99 நகரங்கள் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டுள்ளன.[9]
இது ஐந்தாண்டு திட்டமாகும், இதில் மேற்கு வங்கம் தவிர,[10] அனைத்து இந்திய மாநிலங்கள் மற்றும் யூனியன் பிரதேசங்கள் ஸ்மார்ட் சிட்டிகள் சவாலுக்கு குறைந்தபட்சம் ஒரு நகரத்தை பரிந்துரைப்பதன் மூலம் பங்கேற்கின்றன. நகரங்களுக்கு 2017-2022 க்கு இடையில் மத்திய மற்றும் மாநில அரசாங்கங்களால் நிதி உதவி வழங்கப்படும், மேலும் பணி 2022 முதல் முடிவுகளைக் காட்டத் தொடங்கும்.
ஒவ்வொரு நகரமும் சீர்மிகு நகர திட்டத்தினை செயல்படுத்த முழுநேர தலைமை நிர்வாக அதிகாரியின் தலைமையில் ஒரு சிறப்பு நோக்க கட்டமைப்பை(SPV) உருவாக்க வேண்டும்.[11] மத்திய மற்றும் மாநில அரசுகள் ஒவ்வொன்றும் சம பங்களிப்பாக ₹500 கோடி (US$63 மில்லியன்) வீதம் ₹1,000 கோடி (US$130 மில்லியன்) நிதியை நிறுவனத்திற்கு வழங்கும். மேலும் தேவைப்படும் கூடுதல் நிதியை, நிறுவனம் நிதிச் சந்தைகளில் இருந்து திரட்ட வேண்டும்.
சீர்மிகு நகர சவாலுக்கு மாநிலங்களால் பரிந்துரைக்கப்பட்ட நகரங்களின் பட்டியல் தொகு
மாநில அளவிலான போட்டியின் அடிப்படையில் 98 சீர்மிகு நகரங்கள் சவாலுக்கு பரிந்துரைக்கப்பட்டுள்ளன.[12][13] 100 நகரங்கள் பரிந்துரைக்கப்பட வேண்டும் ஆனால் ஜம்மு மற்றும் காஷ்மீர் மற்றும் உத்தரப் பிரதேசம் தலா ஒரு இடத்தைப் பயன்படுத்தவில்லை.
- ஜம்மு & காஷ்மீருக்கு ஒரு நகரம் ஒதுக்கப்பட்டது, ஆனால் சவாலின் முதல் சுற்றுக்கான முன்மொழிவை சரியான நேரத்தில் சமர்ப்பிக்க முடியவில்லை.
- மேற்கு வங்காளத்தில் உள்ள அனைத்து நகரங்களும் ஸ்மார்ட் சிட்டி மிஷனில் இருந்து விலகியுள்ளன.[10]
- மும்பை மற்றும் நவி மும்பை ஆகியவை ஸ்மார்ட் சிட்டி மிஷனில் இருந்து விலகியுள்ளன.[14][15]
- ஸ்மார்ட் சிட்டி மிஷனின் கீழ் உத்தரபிரதேசம் மற்றும் தமிழகம் அதிக ஸ்மார்ட் நகரங்களைக் கொண்டிருக்கும்
முதல் சுற்று வெற்றியாளர்கள் - 20 ஸ்மார்ட் சிட்டிகளின் தேர்வு தொகு
நகர்ப்புற மேம்பாட்டு அமைச்சர்) திரு. வெங்கையா நாயுடு, 28 ஜனவரி 2016 அன்று பரிந்துரைக்கப்பட்ட 98 நகரங்களில் இருந்து தேர்ந்தெடுக்கப்பட்ட முதல் 20 நகரங்களை அறிவித்தார். புவனேஸ்வர் முதல் 20 பட்டியலில் முதலிடத்தைப் பிடித்தது, அதைத் தொடர்ந்து புனே மற்றும் ஜெய்ப்பூர் இரண்டாம் மற்றும் மூன்றாம் இடத்தைப் பிடித்தது.[17]
| தரவரிசை | பட்டியலிடப்பட்ட நகரங்கள் | மாநிலம்/யூடியின் பெயர் |
|---|---|---|
| 1 | புவனேஸ்வர் | ஒடிசா |
| 2 | புனே | மகாராஷ்டிரா |
| 3 | ஜெய்ப்பூர் | ராஜஸ்தான் |
| 4 | சூரத் | குஜராத் |
| 5 | கொச்சி | கேரளா |
| 6 | அகமதாபாத் | குஜராத் |
| 7 | ஜபல்பூர் | மத்திய பிரதேசம் |
| 8 | விசாகப்பட்டினம் | ஆந்திரப் பிரதேசம் |
| 9 | சோலாப்பூர் | மகாராஷ்டிரா |
| 10 | தாவங்கரே | கர்நாடகா |
| 11 | இந்தூர் | மத்திய பிரதேசம் |
| 12 | புது தில்லி | டெல்லி |
| 13 | கோயம்புத்தூர் | தமிழ்நாடு |
| 14 | காக்கிநாடா | ஆந்திரப் பிரதேசம் |
| 15 | பெலகாவி | கர்நாடகா |
| 16 | உதய்பூர் | ராஜஸ்தான் |
| 17 | கவுகாத்தி | அசாம் |
| 18 | சென்னை | தமிழ்நாடு |
| 19 | லூதியானா | பஞ்சாப் |
| 20 | போபால் | மத்திய பிரதேசம் |
2வது சுற்று வெற்றியாளர்கள் - 13 ஸ்மார்ட் சிட்டிகளின் தேர்வு தொகு
| எஸ். எண் | நகரத்தின் பெயர் | மாநிலம்/யூடியின் பெயர் |
|---|---|---|
| 1 | சண்டிகர் | சண்டிகர் |
| 2 | பாகல்பூர் | பீகார் |
| 3 | ஃபரிதாபாத் | ஹரியானா |
| 4 | லக்னோ | உத்தரப்பிரதேசம் |
| 5 | ராய்பூர் | சத்தீஸ்கர் |
| 6 | ராஞ்சி | ஜார்கண்ட் |
| 7 | தர்மசாலா | ஹிமாச்சல பிரதேசம் |
| 8 | வாரங்கல் | தெலுங்கானா |
| 9 | பனாஜி | கோவா |
| 10 | அகர்தலா | திரிபுரா |
| 11 | இம்பால் | மணிப்பூர் |
| 12 | போர்ட் பிளேயர் | அந்தமான் & நிக்கோபார் |
| 13 | நியூ டவுன் கொல்கத்தா * | மேற்கு வங்காளம் |
* * மேற்கு வங்காள மாநில அரசாங்கம் போட்டியிலிருந்து அனைத்து நகரங்களையும் திரும்பப் பெற முடிவு செய்த பிறகு, நியூ டவுன் கொல்கத்தா ஸ்மார்ட் சிட்டிஸ் மிஷனில் இருந்து விலகியுள்ளது.[10][19] மேலும் நகரை சீர்மிகு நகரமாக மேம்படுத்த வழங்க வேண்டிய ₹1,000 கோடியை நிராகரித்துள்ளது.[20]
3வது சுற்றில் வெற்றி பெற்றவர்கள் - 27 ஸ்மார்ட் சிட்டிகளின் தேர்வு தொகு
இந்தச் சுற்றில் மாநிலத் தலைநகர் நகரங்களான பட்னா, திருவனந்தபுரம், பெங்களூர், இட்டாநகர், கேங்டாக், சிம்லா, நயா ராய்பூர் ஆகியவை ஸ்மார்ட் சிட்டிகள் சவாலில் மாநிலத்திற்கு ஒதுக்கப்பட்ட ஒதுக்கீட்டிற்கு மேல் மற்றும் அதற்கு அப்பால் போட்டியிட அனுமதிக்கப்பட்டன. ஜம்மு மற்றும் காஷ்மீர் மற்றும் உத்தரபிரதேச அரசுகள் முறையே ஜம்மு மற்றும் ஸ்ரீநகர், மற்றும் ரேபரேலி மற்றும் மீரட் ஆகிய இரண்டு நகரங்களை - விதிகளை மீறி பரிந்துரைக்கவும் அனுமதிக்கப்பட்டது. 100 இடங்களுக்கு மொத்தம் 110 நகரங்கள் போட்டியிடும்.
பின்வருபவை மூன்றாவது ஸ்மார்ட் சிட்டி பட்டியல்
| S. No. | Cities Shortlisted | Name of State/UT |
|---|---|---|
| 1 | அமிர்தசரசு | பஞ்சாப் |
| 2 | கல்யான் | மகாராட்டிரம் |
| 3 | உஜ்ஜைன் | மத்தியப் பிரதேசம் |
| 4 | திருப்பதி | ஆந்திரப்பிரதேசம் |
| 5 | நாக்பூர் | மகாராட்டிரம் |
| 6 | மங்களூர் | கருநாடகம் |
| 7 | வேலூர் | தமிழ்நாடு |
| 8 | தானே | மகாராட்டிரம் |
| 9 | குவாலியர் | மத்தியப் பிரதேசம் |
| 10 | ஆக்ரா | உத்திரப் பிரதேசம் |
| 11 | நாசிக் | மகாராட்டிரம் |
| 12 | ராவுர்கேலா | ஒடிசா |
| 13 | கான்பூர் | உத்திரப் பிரதேசம் |
| 14 | மதுரை | தமிழ்நாடு |
| 15 | தும்கூர் | கருநாடகம் |
| 16 | கோட்டா | ராஜஸ்தான் |
| 17 | தஞ்சாவூர் | தமிழ்நாடு |
| 18 | நாம்ச்சி | சிக்கிம் |
| 19 | ஜலந்தர் | பஞ்சாப் |
| 20 | சீமக்கா | கருநாடகம் |
| 21 | சேலம் | தமிழ்நாடு |
| 22 | அஜ்மீர் | ராஜஸ்தான் |
| 23 | வாரணாசி | உத்திரப் பிரதேசம் |
| 24 | கோகிமா | நாகலாந்து |
| 25 | ஹீப்ளி - தார்வாடு | கருநாடகம் |
| 26 | அவுரங்காபாத் | மகாராட்டிரம் |
| 27 | வடோதரா | குசராத்து |
4வது சுற்றில் சேர்க்கப்பட்டுள்ள நகரங்கள் தொகு
பின்வருபவை ஸ்மார்ட் சிட்டிஸ் மிஷன் 4வது சுற்றில் சேர்க்கப்பட்டுள்ள நகரங்கள்:[23][24]
நவி மும்பையிலிருந்து பிசிஎம்சி, புனே நகரம் ஸ்மார்ட் சிட்டிஸ் மிஷனுக்கான மகாராஷ்டிரா அரசின் பரிந்துரையாக மாற்றப்பட்டது.
| S. No. | Name of City | Name of State/UT |
|---|---|---|
| 1 | திருவனந்தபுரம் | கேரளம் |
| 2 | நயா ராய்ப்பூர் | சத்தீசுகர் |
| 3 | ராஜ்கோட் | குசராத்து |
| 4 | அமராவதி | ஆந்திரப்பிரதேசம் |
| 5 | பட்னா | பீகார் |
| 6 | கரீம்நகர் | தெலங்கானா |
| 7 | முசாபர்பூர் | பீகார் |
| 8 | புதுச்சேரி | புதுச்சேரி |
| 9 | காந்திநகர் | குசராத்து |
| 10 | சிறிநகர் | சம்மு காசுமீர் |
| 11 | சாகர் | மத்தியப் பிரதேசம் |
| 12 | கர்னால் | அறியானா |
| 13 | சத்னா | மத்தியப் பிரதேசம் |
| 14 | பெங்களூர் | கருநாடகம் |
| 15 | சிம்லா | இமாச்சல் பிரதேசம் |
| 16 | டேராடூன் | உத்தராகண்டம் |
| 17 | ஜான்சி | உத்திரப்பிரதேசம் |
| 18 | பிம்பிர்-சிஞ்ச்வடு, புனே | மகாராட்டிரம் |
| 19 | பிலாஸ்பூர் | சத்தீசுகர் |
| 20 | பாசிகாட் | அருணாசலப் பிரதேசம் |
| 21 | சம்மு | சம்மு காசுமீர் |
| 22 | தாகோத் | குசராத்து |
| 23 | தூத்துக்குடி | தமிழ்நாடு |
| 24 | திருச்சிராப்பள்ளி | தமிழ்நாடு |
| 25 | திருநெல்வேலி | தமிழ்நாடு |
| 26 | திருப்பூர் | தமிழ்நாடு |
| 27 | அய்சால் | மிசோரம் |
| 28 | அலகாபாத் | உத்திரப்பிரதேசம் |
| 29 | அலிகர் | உத்திரப்பிரதேசம் |
| 30 | கேங்டாக் | சிக்கிம் |
5வது சுற்றில் சேர்க்கப்பட்டுள்ள நகரங்கள் தொகு
ஸ்மார்ட் சிட்டி மிஷனில் இப்போது மொத்தம் 100 நகரங்கள் சேர்க்கப்பட்டுள்ளன. பின்வரும் நகரங்கள் 5வது சுற்றில் சேர்க்கப்பட்டுள்ளன:[26]
| எஸ். எண் | நகரங்களின் பெயர் | மாநிலம்/யூடியின் பெயர் |
|---|---|---|
| 1 | ஈரோடு | தமிழ்நாடு |
| 2 | சஹாரன்பூர் | உத்தரப்பிரதேசம் |
| 3 | மொராதாபாத் | உத்தரப்பிரதேசம் |
| 4 | பரேலி | உத்தரப்பிரதேசம் |
| 5 | இட்டாநகர் | அருணாச்சல பிரதேசம் |
| 6 | சில்வாசா | தாத்ரா மற்றும் நகர் ஹவேலி |
| 7 | டையூ | டாமன் மற்றும் டையூ |
| 8 | கவரட்டி | லட்சத்தீவு |
| 9 | பீகார் ஷெரீப் | பீகார் |
| 10 | ஷில்லாங் | மேகாலயா |
சான்றுகள் தொகு
- ↑ "Only 8% of PM's ₹2.3 lakh cr Smart City Mission complete; Only 8% Indians will benefit from mission". 22 June 2018.
- ↑ "5 new smart cities proposed in budget 2020 - ET Government".
- ↑ "Prime Minister launches Smart Cities, AMRUT, Urban Housing Missions", Press Information Bureau, 25 June 2015
- ↑ "Narendra Modi launches smart city projects in Pune", Live Mint, 25 சூன் 2016, archived from the original on 26 சூன் 2016
- ↑ 5.0 5.1 "Cabinet nod To Rs 1 lakh cr for urban renewal, 98 smart cities to take off", Business Standard India, New Delhi: பிசினஸ் ஸ்டாண்டர்ட், BS Reporter, 30 ஏப்பிரல் 2015, archived from the original on 25 நவம்பர் 2015
- ↑ "No time extension beyond December 15 for Smart City plan", தி எகனாமிக் டைம்ஸ், 3 November 2015
- ↑ "Smart City project: We start small so that it can be replicated, says govt" (in en). The Indian Express. 2017-06-14. http://indianexpress.com/article/india/smart-city-project-we-start-small-so-that-it-can-be-replicated-says-govt-4702919/.
- ↑ "Mapping expenditure: 80% Smart City funds for just 2.7% of city area" (in en). The Indian Express. 2017-06-14. http://indianexpress.com/article/india/mapping-expenditure-80-per-cent-smart-city-funds-for-just-2-7-per-cent-of-city-area-4702935/.
- ↑ "9 more cities added to Smart City Mission, total now 99". The Times of India. 2018-01-19. Archived from the original on 8 February 2018. பார்க்கப்பட்ட நாள் 5 February 2018.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 "Mamata vs Modi govt: 5 central schemes stonewalled by the West Bengal CM" (in en). www.hindustantimes.com. 2017-03-29. http://www.hindustantimes.com/india-news/mamata-vs-modi-govt-5-central-schemes-stonewalled-by-the-west-bengal-cm/story-DtF3ZJKSvrMOiE8etkd03J.html.
- ↑ "SPV :: SMART CITIES MISSION, Government of India". smartcities.gov.in (in ஆங்கிலம்). Archived from the original on 27 June 2017. பார்க்கப்பட்ட நாள் 29 June 2017.
- ↑ "List of 98 Smart Cities", தி டைம்ஸ் ஆஃப் இந்தியா, archived from the original on 29 August 2015
- ↑ "First 20 smart cities: From Jaipur to Kochi, here's the full list". 28 January 2016. Archived from the original on 6 March 2016. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2016-03-16.
- ↑ "Mumbai refuses to play 'smart'". www.asianage.com. 24 June 2017 இம் மூலத்தில் இருந்து 9 பிப்ரவரி 2018 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20180209192513/http://web.asianage.com/metros/mumbai/240617/mumbai-refuses-to-play-smart.html.
- ↑ "Mumbai, Navi Mumbai may not make it to Prime Minister Narendra Modi's pet Smart Cities' project" (in en). www.hindustantimes.com. 21 September 2016. http://www.hindustantimes.com/mumbai-news/mumbai-navi-mumbai-may-not-make-it-to-prime-minister-narendra-modi-s-pet-smart-cities-project/story-ZwNfuETYKpiHkPhUdqQfAL.html.
- ↑ 16.0 16.1 "SmartCities.gov.in". smartcities.gov.in. Archived from the original on 8 மே 2016. பார்க்கப்பட்ட நாள் 10 மே 2016.
- ↑ "Bhubaneswar leads Govt's Smart City list, Rs 50,802 crore to be invested over five years", இந்தியன் எக்சுபிரசு, New Delhi, 29 சனவரி 2016, archived from the original on 29 சனவரி 2016
- ↑ "Smart cities phase 2 winners" (PDF). smartcities.gov.in. Archived (PDF) from the original on 2 சூன் 2017. பார்க்கப்பட்ட நாள் 15 மே 2017.
- ↑ "West Bengal: Mamata dumps Centre's Smart City project, to develop cities on its own" (in en). The Indian Express. 19 August 2016 இம் மூலத்தில் இருந்து 2 July 2017 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20170702215914/http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/west-bengal-mamata-dumps-centres-smart-city-project-to-develop-cities-on-its-own-2983994/.
- ↑ "Green City Mission: Rs 50 lakh each for all 125 municipalities in West Bengal" (in en). The Indian Express. 21 December 2016 இம் மூலத்தில் இருந்து 11 July 2017 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20170711160442/http://indianexpress.com/article/india/green-city-mission-rs-50-lakh-each-for-all-125-municipalities-in-west-bengal-mamata-banerjee-4438068/.
- ↑ "SmartCities.gov.in". smartcities.gov.in. Archived from the original on 12 செப்டெம்பர் 2016. பார்க்கப்பட்ட நாள் 21 செப்டெம்பர் 2016.
- ↑ "Amritsar tops new smart city list - Times of India". The Times of India இம் மூலத்தில் இருந்து 10 October 2016 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20161010075736/http://timesofindia.indiatimes.com/city/amritsar/Amritsar-tops-new-smart-city-list/articleshow/54448624.cms.
- ↑ Dash, Nivedita (23 June 2017). "New list of 30 smart cities is out. Did your city make the cut?". இந்தியா டுடே இம் மூலத்தில் இருந்து 23 June 2017 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20170623140824/http://indiatoday.intoday.in/story/new-list-of-30-smart-cities/1/985607.html.
- ↑ "Thiruvananthapuram tops list of 30 new smart cities" இம் மூலத்தில் இருந்து 28 December 2017 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20171228171818/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/thiruvananthapuram-tops-list-of-30-new-smart-cities/articleshow/59285642.cms.
- ↑ 25.0 25.1 "SmartCities.gov.in". smartcities.gov.in. Archived from the original on 12 பெப்பிரவரி 2017. பார்க்கப்பட்ட நாள் 23 சூன் 2017.
- ↑ Balachandar, G (June 26, 2019). "Despite slow execution, TN gets most smart cities; M.P. tops in project completion". The Hindu BusinessLine. பார்க்கப்பட்ட நாள் May 20, 2020.