'''அர்தஹான் மாகாணம்''' (''Ardahan Province'', {{Lang-tr|{{italics correction|Ardahan ili}}}} ; {{Lang-hy|Արդահան}} ; Georgian ), என்பது [[துருக்கி|துருக்கியின்]] வடகிழக்கில் உள்ள ஒரு மாகாணம் ஆகும். இது நாட்டின் எல்லையில், துருக்கி [[சியார்சியா|ஜார்ஜியா]] மற்றும் [[ஆர்மீனியா|ஆர்மீனியாவின்]] சர்வதேச எல்லையில் உள்ளது. மாகாண தலைநகரம் அர்தஹான் நகரம்.
== வரலாறு ==
இந்த பிராந்தியம் பற்றி முதல் தற்போது உள்ள உள்ள முதல் பதிவானது [[இசுட்ராபோ|இசுப்ராபோஸ்ட்ராவின்]]வின் பதிவு ஆகும். அவர் அதைஇதை கோகரீன் (குகர்க்) என்று அழைக்கிறார், மேலும் இது [[ஆர்மீனிய இராச்சியம்|ஆர்மீனியாவின்ஆர்மீனிய இராச்சியத்தின்]] ஒரு பகுதி என்றும், ஐபீரியா இராச்சியத்திலிருந்து பறிக்கப்பட்டதாகவும்கைப்பற்றப்பட்டதாகவும் குறிப்பிடுகிறார். <ref>[[Strabo]]. ''[[Geographica]]''. [http://perseus.uchicago.edu/perseus-cgi/citequery3.pl?dbname=GreekFeb2011&query=Str.%2011.14.7&getid=1 11.14.7].</ref> [[நடுக் காலம் (ஐரோப்பா)|இடைக்காலத்தில்நடுக் காலத்தில்]], [[அப்பாசியக் கலீபகம்|அர்பாசிட் கலிபாவிலிருந்து]] வந்து [[கருங்கடல்|கருங்கடலைச்]] சுற்றியுள்ள பகுதிகளுக்குப் எடுத்துச்செல்லும் பொருட்களுக்கான முக்கிய போக்குவரத்து இடமாக அர்தஹான் இருந்தது. எட்டு முதல் 10 ஆம் நூற்றாண்டு காலக்கட்டத்தில் இப்பகுதி தாவோ-கிளார்ஜெட்டியின் பாக்ரேஷனி இளவரசர்களின் கைகளிலும், பின்னர் 11 முதல் 15 ஆம் நூற்றாண்டுகளுக்கு இடையில் [[சார்சியா இராச்சியம்|ஜார்ஜியா இராச்சியத்தின்]] ஒரு பகுதியாகவும் இருந்தது. மேலும் இப்பகுதியானது பைசண்டைன்-ஜார்ஜியப் போர்கள் நடந்த இடம் ஆகும். அந்தியோகியாவின் [[அராபியர்|அரபு]] வரலாற்றாசிரியர் யஹ்யாவின் கூற்றுப்படி, [[பைசாந்தியப் பேரரசு|பைசாண்டின்கள்]] அர்தானை தரைமட்டமாக்கி 1011 இல் அதன் மக்களைக் கொன்றனர். [[மங்கோலியப் பேரரசு|மெங்கொலியர்கள்]] 1230 இல் இப்பகுதியைக் கைப்பற்றினர். ஆனால் சாம்ச்கேயின் ஜார்ஜிய இளவரசர்கள் அதை 1266 இல் மீண்டும் கைப்பற்றினர். 1555 இல் ஈரானின் சாபவித்து அரசுடன் கையெழுத்திடப்பட்ட அமைதி ஒப்பந்தத்தின் விளைவாக, அர்தஹான் [[உதுமானியப் பேரரசு|ஒட்டோமான்]] கைகளுக்குச் சென்று, துருக்கியின் ஒரு பகுதியாக ஆனது. 1578 ஆம் ஆண்டில் ஒட்டோமன்கள் முன்னாள் ஜார்ஜிய இளவரசரான மனுச்சரை ( [[இசுலாம்|இஸ்லாமிற்கு]] மாறி ''முஸ்தபா'' என்று பெயரை மாற்றிக்கொண்டவர்) முதல் ஆளுநராக நியமித்தனர். 1625 முதல் இப்பகுதி முழுமையும் முஸ்லீம் அட்டாபெக்ஸின் சம்ஸ்கேவின் பரம்பரை உடைமையாக இருந்தன, இது 18 ஆம் நூற்றாண்டின் நடுப்பகுதி வரை சில விதிவிலக்குகளுடன் பரம்பரை ஆளுநர்களால் நிர்வகிக்கப்பட்டது.
1878 ஆம் ஆண்டில், ருஸ்ஸோ-துருக்கியப் போருக்குப் பிறகு (1877-1878), இப்பகுதி [[உருசியப் பேரரசு|ரஷ்ய சாம்ராஜ்யத்தில்]] இணைக்கப்பட்டது, 1918 வரை கார்ஸ் ஒப்லாஸ்ட் என்று அழைக்கப்பட்டது. மாகாணத்தின் வடக்கு பகுதி 1918 முதல் 1921 வரை ஜார்ஜியாவின் ஜனநாயக குடியரசின் பகுதியாகவும் மற்றும் மாகாணத்தின் தெற்கு பகுதி 1918 முதல் 1920 வரை ஆர்மீனியா ஜனநாயக குடியரசு பகுதியாகவும் இருந்தது. 1921 ஆம் ஆண்டில் கார்ஸ் ஒப்பந்தத்தின் மூலமாக துருக்கியால் அர்தஹான் மீட்கப்பட்டது.
வரிசை 16:
== மாவட்டங்கள் ==
அர்தஹான் மாகாணம் 6 மாவட்டங்களாக பிரிக்கப்பட்டுள்ளது.
