பௌ-ஒய்பி
பௌ-ஒய்பி அல்லது ஃபௌ-ஒய்பி அல்லது பௌலீமா அல்லது பௌரீமா என்பது பண்டைய மெய்டேய் புராணங்கள் மற்றும் மதத்தில் உள்ள விவசாயம், பயிர்கள், வளம், தானியங்கள், அறுவடை, நெல், அரிசி மற்றும் செல்வத்தின் தெய்வமாகும். [1] [2] [3] [4] அவர் பண்டைய புராணங்களில் ஒரு நாயகனான அகோங்ஜம்பாவின் காதலர். [5] ஆனால் விதி காதலர்களை ஒன்றிணைக்க அனுமதிக்கவில்லை. எனவே, பௌ-ஒய்பி மற்றும் அகோங்ஜம்பா புராணங்களில் மறுபிறவி எடுத்தனர். [6] மனித உலகத்தை செழிக்க கேகே மொய்லாங் ராஜ்யத்திற்கு தாங்சிங் அனுப்பினார். [7] அகோங்ஜம்பாவுடனான அவரது காதல் பற்றிய புனைவுகள், மொய்ராங் காங்லீரோல் புராணக்கதைகளின் அவதாரங்களின் காவிய சுழற்சிகளின் ( மொய்ராங் சையோன் ) ஒரு பகுதியாக தாங்சிங் இயற்றியதாக நம்பப்பட்டது. [8]
பௌவொய்பி | |
---|---|
லைரெம்பிகள்-இல் ஒருவர் | |
பௌ-ஒய்பி | |
அதிபதி | விவசாயம், நெல், செழிப்பு, அறுவடை, தானியம் மற்றும் செல்வத்தின் கடவுள் |
வேறு பெயர்கள் | ஃபௌவொய்பி ஃபௌலீமா, பௌலீமா, பௌரீமா |
வகை | மெய்டேய் இனம் |
இடம் | விவசாய நிலங்கள் |
துணை | பௌ நிங்தௌ |
சகோதரன்/சகோதரி | தும்லீமா, இங்கலீமா and இராய் லீமா |
நூல்கள் | பௌவொய்பி வாரோல் |
சமயம் | பண்டைய மணிப்பூர் |
விழாக்கள் | இலாய் அரோபா |
பௌவொய்பி என்பது அரிசியின் அதிபதி. எனவே, அவர் உமாங் லாய்களின் உறுப்பினராக இல்லை. [9]
பௌவொய்பி மற்றும் பந்தொய்பி மற்றும் இமொய்னு உள்ளிட்ட பிற தெய்வங்களின் கதாபாத்திரங்கள், மெய்டேய் பெண்களின் செல்வாக்கு, தைரியம், சுதந்திரம், நீதி மற்றும் சமூக மரியாதை ஆகியவற்றை சித்தரிக்கின்றன. பளபளக்கும் கருங்கல்லானது தெய்வத்தின் உருவம் என்று மெய்டடேய் மக்கள் நம்புகிறார்கள். இது தானியக் களஞ்சியத்தின் மண் பானைக்குள் வைத்திருந்தால், அது பிரகாசிக்கும் வரை நல்ல அதிர்ஷ்டத்தையும் செழிப்பையும் தரும் என்று நம்பப்படுகிறது.
சொற்பிறப்பியல்
தொகுபௌவொய்பி அல்லது பௌலீமா என்பதன் பொருள் மெய்டேயில் (மணிப்பூரி) நெல்லின் பெண்மணி ஆகும். [10] பௌ(ஃபௌ) என்றால் "உமி இல்லாத அரிசி ", "ஓய்பி" என்பது பெண்பால் பின்னொட்டு "ஐ" உடன் "ஒய்பா" ("ஆக" என்று பொருள்) வினைச்சொல்லில் இருந்து பெறப்பட்டது. [11] [12]
விளக்கம்
தொகுபௌ-ஒய்பி மிகுந்த அன்பு கொண்ட தெய்வம். அவள் பல மனிதர்களை காதலித்தாலும் யாருடனும் நிரந்தரமாக வாழவில்லை. அவள் பல இடங்களுக்குச் சென்று பல மனிதர்களுடன் காதல் செய்தாள். பின்னர் அவர்களை நிராகரிக்க மட்டுமே செய்தாள். சில காலம் தனக்கு பிடித்த காதலனுடன் வாழ்ந்து பின்னர் அவரை விட்டு பிரிந்து சென்றுள்ளாள். செல்வம் நீண்ட காலம் நீடிக்காது என்பதை அவளுடைய இயல்பு குறிக்கிறது. பழங்காலத்தில் அடிக்கடி போர்களும் இயற்கை சீற்றங்களும் நிகழ்ந்தன. எனவே, நெல்லின் தெய்வம் மனிதகுலத்திற்கு ஆதரவளிப்பதில் மிகவும் பொருத்தமற்றதாக விவரிக்கப்படுகிறது. [13] [14]
மெய்டேய் கலாச்சாரத்தின் படி, நெல் அல்லது அரிசியை புறக்கணித்ததன் மூலம் பௌ-ஒய்பியின் கோபம் தூண்டப்பட்டது. அம்மனுக்கு அர்ப்பணிக்கப்பட்ட சடங்குகள் மற்றும் சடங்குகள் தொடர்ந்து செய்யப்பட்டன. இதன் மூலம், விவசாயிகளுக்கு வரக்கூடிய துரதிர்ஷ்டங்கள் தவிர்க்கப்பட்டன. [15] [16]
புராணம்
தொகுஒருமுறை பௌவொய்பி தனது சகோதரிகளுடன் (மற்றொரு பதிப்பில் உள்ள நண்பர்கள் ), இங்கலீமா மற்றும் தும்லீமா ஆகியோருடன் ஒரு பயணத்திற்குப் புறப்பட்டார். மொய்ராங்கில், தேவி ஒரு ஆற்றைக் கடக்கும்போது, வேட்டையாடுவதற்காக அகோங்ஜம்பா அந்த இடத்திற்கு வந்தார். அகோங்ஜம்பாவும் பௌஒய்பியும் முதல் பார்வையிலேயே காதலிக்கத் தொடங்கினர். [17]
சிறிது நேரம் கழித்து, பௌவொய்பி அகோங்ஜம்பாவின் வீட்டிற்குச் சென்றார். அவர் ஒரு பழங்குடிப் பெண்ணாக மாறுவேடமிட்டார் ( ஹானுபி அல்லது ஹானுபி ). அகோஞ்சம்பா அங்கு இல்லையென்பதால் அகோஞ்சம்பாவின் தாய் அவளுக்கு நல்ல விருந்தோம்பல் கொடுக்கவில்லை. அகோங்ஜம்பாவின் தாயார் பௌவொய்பியை (பழங்குடியினப் பெண்ணாக மாறுவேடமிட்டு) துடைக்கும் துடைப்பத்தால் அடிக்கவிருந்தார். துடைப்பம் தேவியைத் தொட்டால், அவளுடைய மந்திர சக்திகள் அனைத்தும் போய்விடும். எனவே, பௌவொய்பி ஒரு கோழிப்பண்ணையுள் தப்பி ஓடினாள். அவள் தன்னை ஒரு கோழியாக மாற்றிக்கொண்டாள். அகோஞ்சம்பாவின் அம்மா அவளைப் பின்தொடர்ந்து கோழியின் எண்ணிக்கையை எண்ணினாள். [18] கோழியின் எண்ணிக்கையை அதிகமாகவும் இல்லை குறைவாகவும் இல்லையெனக் கண்டுபிடித்தாள். எனவே, அவள் தன் வீட்டிற்குத் திரும்பினாள். அசுத்தமான மற்றும் துர்நாற்றம் வீசும் கோழிக் கூடத்திற்குள்ளே பௌவொய்பி இரவைக் கழித்தாள். அடுத்த நாள், அவள் மீண்டும் ஒரு அழகான கன்னியின் அசல் வடிவத்தை ஒளிரும் உடையில் எடுத்தாள். அகோஞ்சம்பாவின் தாயை வெளியே வருமாறு அழைத்தாள். அவளிடம் ஒரு இரவைக் கழித்ததற்கான கட்டணத்தை அவளிடம் கொடுக்க விரும்புவதாகச் சொன்னாள். அவள் வீட்டின் முன் முற்றத்தின் நடுவில் தன் உடலில் இருந்து ஒரு பெரிய தங்கத் தானியக் குவியலை வைத்தாள். பின்னர், தென்கிழக்கு நோக்கி பயணித்த இடத்தை விட்டு வெளியேறினாள். அகோஞ்சம்பாவின் தாய் ஆச்சரியமடைந்தார். [19]
கதையின் மற்றொரு பதிப்பில், பௌவொய்பி யெனகாவில் (வீட்டின் இடது அல்லது வலது பக்கம்) ஒரு இரவு தங்கினார். தேவி தங்கியிருந்த இடம் ஃபாயெங் ( ஃபை அல்லது பாய் என்றால் தங்குவது ) என்று அறியப்பட்டது.
பின்னர், அகோங்ஜம்பா வீட்டிற்குத் திரும்பினார், முற்றத்தின் முன் ஒரு மலை போல உயரமான தங்க தானியக் குவியலைக் கண்டார். என்ன என்று கேட்டபோது அவனுடைய அம்மா எல்லாக் கதையையும் சொன்னாள். அந்தப் பெண்மணி பௌவொய்பி என்பதை உணர்ந்தார். உடனே அவளைப் பின்தொடர்ந்தார். வழியில், அவர் அவளைக் கண்டுபிடித்தார். வீட்டிற்குத் திரும்பி ஒன்றாக வாழுமாறு அவளை கெஞ்சினார். ஆனால் அவள் அவரது முன்மொழிவை மறுத்துவிட்டாள். அந்த பிறவியில் தங்கள் வேலையைச் செய்ய அவர்கள் ஒன்றாக இருக்க வேண்டியதில்லை என்று அவள் அவரிடம் சொல்லிவிட்டு சோகத்துடன் விட்டு சென்றாள். [20]
பௌவொய்பி தென்கிழக்கு நோக்கி பயணித்தபோது, அவள் ஒரு ஆற்றங்கரையை அடைந்தாள். ஆற்றின் ஆழம் அவளுக்குத் தெரியாது. அப்போது ஆற்றின் மறுகரையில் மான் ஒன்று தோன்றியது. நதி ஆழம் குறைந்ததா இல்லையா என்று மானிடம் கேட்டாள். நதி ஆழமாக இல்லை என்று மான் பொய் சொன்னது. பௌவொய்பி ஆற்றில் இறங்கினார். அவளுக்கு நீச்சல் தெரியாததால் நீரில் மூழ்கி இறந்தாள். [21]
அங்கு ஒரு சிறிய இங்கம்ஹாய் மீனும் நீந்திக் கொண்டிருந்தது. நீரில் மூழ்கிய தேவியை அடுத்த ஆற்றங்கரையின் கரையை அடைய அது உதவியது. அவள் சிறிய உயிரினத்திற்கு நன்றி தெரிவித்ததோடு, பளபளக்கும் தண்ணீரில் கண்ணாடியைப் போல் அது ஒளிரும் என்றும் ஒரு வரம் கொடுத்தாள். பாடகர்கள் மீனின் கதையை சொல்லும் போதெல்லாம் அதன் வெள்ளி அழகுக்காக எப்போதும் புகழ்வார்கள் என்று அவள் வரமளித்தாள்.
பிறகு, மானைப் பார்த்து முறைத்தாள். மான் மற்றும் அதன் அனைத்து இனங்களும் தன் படைப்பான நெல்லை உண்ண முயன்றால், அவற்றின் பற்கள் அனைத்தும் உதிர்ந்துவிடும் என்று சபித்தாள். அதனால், இன்றும், மான்கள் தங்கள் பற்கள் உதிர்ந்துவிடுமோ என்ற அச்சத்தில் நெல் சாப்பிடுவதில்லை. [22]
வழிபாடு
தொகுபொய்னு (நவம்பர்-டிசம்பர் இடைமுக மாதம்) என்பது மெய்டேயில் சந்திர மாத அறுவடை மாதமாகும். அப்போது தானியக் களஞ்சியத்தை யாரும் தொந்தரவு செய்யக்கூடாது. அதன் அடுத்த மாதமான வாக்சிங் (டிசம்பர்-ஜனவரி இடைமுக மாதம்) பௌ-ஒய்பி தேவியை வழிபடும் நேரமாகும். [23]
பிரத்யேகமாக தயாரிக்கப்பட்ட இடத்தின் நான்கு மூலைகளிலும் பௌ-ஒய்பி தேவிக்கு பழங்கள் மற்றும் காய்கறிகள் வழங்கப்படுகின்றன. இடம் 3 பிரிவுகளாக பிரிக்கப்பட்டுள்ளது. ஒவ்வொரு பிரிவிலும், விதைகள் விதைக்கப்படுகின்றன. கருங்கோழி பலியிட்டும், அரிசி சாராயம் அளித்தும் அம்மனை மைபாக்கள் அழைக்கின்றனர்.
முந்தைய ஆண்டு பயிர் விளைச்சல் நன்றாக இருந்தால், அந்த ஆண்டும் நல்ல விளைச்சலைத் தருமாறு மைபா அம்மனை வேண்டிக் கொண்டார். முந்தைய ஆண்டு பயிர் அறுவடை திருப்திகரமாக இல்லாவிட்டால், அந்த ஆண்டு பூச்சிகள் இல்லாத திருப்திகரமான பயிர்களைத் தருமாறு மைபா தெய்வத்தை வேண்டிக் கொண்டார். [24]
வாழை இலைகளில் நெல் மற்றும் பூக்களை விவசாயிகள் அறுவடை வயலில் வீசுகிறார்கள்.
கதிரடித்த பிறகு, ஃபௌ கூபா (நெல்/அரிசி என்று அழைப்பது) சடங்கு செய்யப்படுகிறது. [25] பௌகரோல் ( பௌகரோன்) என்பது நெல்லின் ஆவியை வரவழைப்பதற்கான ஒரு பாடலாகும்.
அபரிமிதமான பயிர் விளைச்சலைப் பெற, மெய்டேய் மக்கள் ஃபௌகோ எஷீ பாடுகிறார்கள். [26] இது பொதுவாக அறுவடையின் போது பாடப்படுகிறது. [27] [28] தானியக் களஞ்சியத்தில் பயிர் சேமித்து வைப்பதற்கு முன் இது செய்யப்படுகிறது. [29] பௌஒய்பி தேவி அரிசியின் கடவுளான பௌ நின்தௌவுடன் வணங்கப்படுகிறார். அறுவடைக்குப் பின், முந்தைய ஆண்டு மகசூல் இருமடங்காக உயர வேண்டும் என, விவசாயிகள் இரு தெய்வங்களுக்கும் பிரார்த்தனை செய்தனர். [30]
விவசாயிகளுக்கு தீங்கு நடந்தால் , ஃபௌ கூபா (நெல்/அரிசி என்று அழைக்கப்படும்) விழா அடிக்கடி நடத்தப்படுகிறது. நெல்/அரிசி திருடுதல் அல்லது எரித்தல், மாடு போன்ற விலங்குகள் களத்தில் அத்துமீறி நுழைவது போன்றவை தவறான நிகழ்வுகளாக அத்தீங்கு இருக்கலாம். இவை அனைத்தும் தேவி இல்லாததால் ஏற்பட்டதாக மக்கள் நம்புகின்றனர். எனவே, அவர்கள் தெய்வத்தை தங்கள் இடங்களில் தங்க வைக்கும் சடங்குகளையுச் செய்கிறார்கள். [31]
இதுபோன்ற சந்தர்ப்பங்களில், அரிசியுடன் கூடிய சாரெங் மீன் மிக முக்கியமான பிரசாதமாகும். மசாலாப் பொருட்கள் இல்லாமல், மூலிகைகளால் சமைக்கப்பட வேண்டும்.
ஷரோத்கைபாம் (சொரோகைபம்) குடும்ப உறுப்பினர்கள் பண்டைய காலங்களில் பௌஒய்பி தெய்வத்தை அழைக்கும் பொறுப்பை ஏற்றிருந்தனர். [32]
மற்ற தெய்வங்களுடன் தொடர்பு
தொகுபௌவொய்பி தேவி பெரும்பாலும் பந்தோய்பி தேவியின் வெளிப்பாடாக அடையாளம் காணப்படுகிறார். பல புராணக்கதைகள் உருமாற்றத்திற்குப் பிறகு பாந்தோய்பி பௌவொய்பி ஆனார் என்று கூறுகின்றன. [33] அவர் லீமரேல் சிதாபியின் அவதாரமாகவும் கருதப்படுகிறார். இது தாய் பூமியின் உயர்ந்த தெய்வம் ஆகும். [34] [35]
உருவப்படம்
தொகுபௌலீமா தேவி பெரும்பாலும் பண்டைய மட்பாண்டங்களில் தோன்றுகிறார். ஒரு பானையில் அமர்ந்திருக்கும் வட்டமான கருங்கல்லில் உருவம் பெற்றிருக்கிறார். இது தானியக் களஞ்சியத்தின் உள்ளே உள்ள நெல்மணிகளின் மேல் வைக்கப்பட்டும். இது நேரடியாக தரையில் வைக்கப்படுவதில்லை. தேவியை மதிக்கும் வரை, தானியக் களஞ்சியத்தில் தானியங்களுக்குக் குறைவில்லை என்ற நம்பிக்கை மக்களிடையே உள்ளது. [36] [37]
பிரபலமடைதல்
தொகு- பௌவொய்பி அரிசி தெய்வம் என்பது லைஹுய் குழுமத்தால் நிகழ்த்தப்பட்ட 2009 பாலாட் ஓபரா ஆகும். இது தெய்வம் மற்றும் அவரது சகோதரிகளின் கதையை அடிப்படையாகக் கொண்டது. [38] [39]
- பௌவொய்பி ஷாயோன் என்பது 2017 ஆம் ஆண்டு வெளிவந்த மணிப்பூரி புராணத் திரைப்படமாகும், இது தெய்வம் மற்றும் அவரது சகோதரிகளின் கதையை அடிப்படையாகக் கொண்டது. [40] [41] [42]
மேற்கோள்கள்
தொகு- ↑ name="Paniker 1997">Paniker, K. Ayyappa (1997). Medieval Indian Literature: Surveys and selections (in ஆங்கிலம்). Sahitya Akademi. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-260-0365-5.
- ↑ name="Devi 2002">Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in ஆங்கிலம்). Mittal Publications. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-7099-849-5.
- ↑ Sanajaoba, Naorem (1993). Manipur: Treatise & Documents (in ஆங்கிலம்). Mittal Publications. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-7099-399-5.
- ↑ Meitei, Sanjenbam Yaiphaba (2020-11-25). The Cultural Heritage of Manipur (in ஆங்கிலம்). Routledge. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-1-000-29637-2.
- ↑ Oinam, Bhagat (2018-05-11). Northeast India: A Reader (in ஆங்கிலம்). Taylor & Francis. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0-429-95320-0.
- ↑ name="The Cultural Heritage of Manipur"
- ↑ Session, North East India History Association (1999). Proceedings of North East India History Association (in ஆங்கிலம்). The Association.
- ↑ Lisam, Khomdan Singh (2011). Encyclopaedia Of Manipur (3 Vol.) (in ஆங்கிலம்). பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-7835-864-2.
- ↑ name="Parratt 1980 91">Religion Of Manipur. Firma Klm. 1980.
- ↑ Paniker, K. Ayyappa (1997). Medieval Indian Literature: Surveys and selections (in ஆங்கிலம்). Sahitya Akademi. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-260-0365-5.
- ↑ name="Parratt 1980 91">Parratt, Saroj Nalini (1980). Religion Of Manipur. Firma Klm.Parratt, Saroj Nalini (1980).
- ↑ name="Singh 1991 147">Singh, L. Bhagyachandra (1991). A Critical Study Of The Religious Philosophy.
- ↑ name="Paniker 1997">Paniker (1997). Medieval Indian Literature: Surveys and selections. Sahitya Akademi.Paniker, K. Ayyappa (1997).
- ↑ name="The Cultural Heritage of Manipur">Meitei (2020-11-25). The Cultural Heritage of Manipur. Routledge.Meitei, Sanjenbam Yaiphaba; Chaudhuri, Sarit K.; Arunkumar, M. C. (25 November 2020).
- ↑ Khiangte, Zothanchhingi (2016-10-28). Orality: the Quest for Meanings (in ஆங்கிலம்). Partridge Publishing. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-1-4828-8671-9.
- ↑ Krishna, Nanditha (2014-05-15). Sacred Plants of India (in ஆங்கிலம்). Penguin UK. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-93-5118-691-5.
- ↑ name="Devi 2002">Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in ஆங்கிலம்). Mittal Publications. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-7099-849-5.Devi, Lairenlakpam Bino (2002).
- ↑ Roy (2021-06-21). And That Is Why... Manipuri Myths Retold. Penguin Random House India Private Limited.
- ↑ Roy (2021-06-21). And That Is Why... Manipuri Myths Retold. Penguin Random House India Private Limited.
- ↑ Roy, L. Somi (2021-06-21). And That Is Why... Manipuri Myths Retold (in ஆங்கிலம்). Penguin Random House India Private Limited. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-93-91149-65-9.
- ↑ Roy (2021-06-21). And That Is Why... Manipuri Myths Retold. Penguin Random House India Private Limited.
- ↑ And That Is Why... Manipuri Myths Retold. Penguin Random House India Private Limited. 2021-06-21.
- ↑ "Irat Thouni of Phouoibi". e-pao.net.
- ↑ name="Parratt 1980 92">Parratt (1980). Religion Of Manipur. Firma Klm.Parratt, Saroj Nalini (1980).
- ↑ name="Parratt 1980 93">Parratt, Saroj Nalini (1980). Religion Of Manipur. Firma Klm.
- ↑ Dr. Chirom Rajketan Singh (2016). Oral Narratives of Manipur.
- ↑ Singh (1993). Folk Culture of Manipur. Manas Publications.
- ↑ Singh (1996). A History of Manipuri Literature. Sahitya Akademi.
- ↑ name="Parratt 1980 93">Parratt (1980). Religion Of Manipur. Firma Klm.Parratt, Saroj Nalini (1980).
- ↑ name="Krishna">Krishna (2014-05-15). Sacred Plants of India. Penguin UK.Krishna, Nanditha (15 May 2014).
- ↑ name="Parratt 1980 93">Parratt (1980). Religion Of Manipur. Firma Klm.Parratt, Saroj Nalini (1980).
- ↑ name="Sanajaoba 1993">Manipur: Treatise & Documents. Mittal Publications. 1993.Sanajaoba, Naorem (1993).
- ↑ Phuritshabam, Chaoba (2015-07-06). Tattooed with Taboos: An Anthology of Poetry by Three Women from Northeast India (in ஆங்கிலம்). Partridge Publishing. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-1-4828-4851-9.
- ↑ Singh, L. Bhagyachandra (1991). A Critical Study Of The Religious Philosophy.Singh, L. Bhagyachandra (1991).
- ↑ Kaushal, Molly (2001). Chanted Narratives: The Living "katha-vachana" Tradition (in ஆங்கிலம்). Indira Gandhi National Centre for the Arts. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-81-246-0182-2.
- ↑ name="books.google.com">Hamilton, Roy W. (2003). The Art of Rice: Spirit and Sustenance in Asia (in ஆங்கிலம்). UCLA Fowler Museum of Cultural History. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0-930741-98-3.Hamilton, Roy W.; Ammayao, Aurora (2003).
- ↑ PhD, Patricia Monaghan (2014-04-01). Encyclopedia of Goddesses and Heroines (in ஆங்கிலம்). New World Library. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-1-60868-218-8.
- ↑ "Laihui Ensemble Manipur – Phou-oibi, the Rice Goddess to perform at Esplanade Theatre Studio Singapore". www.manipur.org.
- ↑ "Phou-Oibi, the Rice Goddess by Laihui Ensemble". sgmagazine.com.
- ↑ "Phouoibi Shayon to be shown at Shankar : 01st apr17 ~ E-Pao! Headlines". e-pao.net.
- ↑ "Phouoibi Shayon to be shown at Shankar – Manipur News".
- ↑ Gurumayum, Maheshwar. "Film Release - Imphal Times". www.imphaltimes.com.