கிர்கி சண்டை

கிர்கி சண்டை (Battle of Kirkee), தற்கால புணே நகரத்தின் கட்கி பகுதியில் இச்சண்டை நடைபெற்றதால் இதனை கட்கிச் சண்டை என்றும் அழைப்பர். கிர்கி சண்டை, 5 நவம்பர் 1817 அன்று, மராத்தியப் பேரரசின் பேஷ்வா இரண்டாம் பாஜி ராவ் தலைமையிலான படைகளுக்கும், பிரித்தானிய கம்பெனிப் படைகளுக்கும் இடையே, மூன்றாம் ஆங்கிலேய மராட்டியப் போரின் ஒரு பகுதியாக நடைபெற்றது. இச்சண்டையில் பிரித்தானியர்கள் வென்றனர். பிரித்தானிய இந்தியா அரசில் கிர்கி பகுதி பிரித்தானியப் படைகளின் பாசறை நகரமாக மாற்றப்பட்டது.

கிர்கி சண்டை (தற்கால புணேவின் கட்கி)
மூன்றாம் ஆங்கிலேய மராட்டியப் போர் பகுதி
நாள் 5 நவம்பர் 1817 இடம் கிர்கி, புணே இந்தியா பிரித்தானிய கம்பெனிப் படைகளுக்கு வெற்றி
பிரிவினர்
மராத்தியப் பேரரசு	பிரித்தானிய கிழக்கிந்திய நிறுவனம்
தளபதிகள், தலைவர்கள்
பாபு கோகலே	லெப்டிணண்ட் கர்ணல் புர், கேப்டன் போர்டு
பலம்
28,000	3,000
இழப்புகள்
500	86

மேற்கோள்கள்

• Memoirs of the operations of the British Army in India during the Mahratta war of 1817,1818 and 1819, London 1821- by Lt. Col. Valentine Blacker, பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 1-4067-3533-7
• J.M.Campbell, Gazetteer of the Bombay Presidency. Vol XVIII Part III Pune District, 1885.
• Pune: Queen of the Deccan - J Diddee and S. Gupta (2000) publ. Elephant Design Pvt. Ltd., Kothrud, Pune, INDIA. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 81-87693-00-2
• Old Deccan Days (1868), Frere, M., 3rd ed. 1898. London: Murray.
• *The particular chapter of Frere's book referring to the narration by Jadowrow (sic) Notes (transcript)
• There is an account of the battle from the "Peshwyaanchee Bakhar" (the official record of the reign of the Peshwas). It was written in the Modi script (translations are available) and it does not include maps. The fact that the 'Zaree Pat' staff broke prior to the battle has been recorded here, that being perceived as a bad omen. There is also a mention of the morass which obstructed the cavalry charge and that the Peshwa watched the battle unfolding from Parvati Hill with the help of a telescope.
• The morass which caused the Maratha cavalry charge to break is likely to have survived till today. Results of field work being carried out presently will be reported shortly to Bharat Itihas Sanshodhak Mandal, Pune, India.
• A History of the Marathas - James Grant Duff (1826) London
• Territories conquered from the Peishwa- Mountstuart Elphinstone
• Konkan: From the earliest to 1818 A.D. - V.G. Khoprekar
• History of Poona and Deccan in a Perspective - Arthur Crawford
• Medieval Maratha Country - A.R. Kulkarni
• Bombay and the Marathas Up to 1774 - W.J. Desai
• [1] Marathas' struggle for empire: Anglo-Maratha wars, 1679-1818 by Anil A. Athale.
• Some political background for this battle பரணிடப்பட்டது 2009-04-01 at the வந்தவழி இயந்திரம்
• map of the battle events பரணிடப்பட்டது 2011-07-21 at the வந்தவழி இயந்திரம்
• The temple indicated as 'pagoda' in the map above is not the Chatushshrungi temple as earlier thought. At the location there exists a Ganesh temple named " Paarvatinandan" which is known to have been regularly visited by the Peshwas before their campaigns. Diplomatic correspondence between the Peshwa and Mountstuart Elphinstone days before the battle refer to a 'pooja' (worship programme) intended to be performed by the Peshwa at a local temple justifying the troop build up around Ganeshkhind.
• a recent satellite picture of the same area பரணிடப்பட்டது 2011-07-21 at the வந்தவழி இயந்திரம்
• Annotated picture of the area from Wikimapia