ஐதரசன் நீக்கல்வினை

ஐதரசன் நீக்கல்வினை (dehydrogenation) என்பது ஒரு மூலக்கூறில் இருந்து ஐதரசனை நீக்கப் பயன்படும் ஒரு வேதி வினையாகும். இவ்வினை ஐதரசனேற்ற வினைக்கு நேரெதிர் வினையாக உள்ளது. தொழிற்முறை மற்றும் ஆய்வகமுறை ஆகியவிரு முறைகளிலும் ஐதரசன் நீக்கல் வினைகள் மேற்கொள்ளப்படுகின்றன. நிறைவுற்ற கொழுப்புகளை நிறைவுறாக் கொழுப்புகளாக மாற்றுவதற்கு ஐதரசன் நீக்கல் வினை பயன்படுகிறது. ஐதரசன் நீக்கல் வினையைத் வினையூக்கிகளைப் போலத் தூண்டும் நொதிகள் ஐதரசனேசுகள் எனப்படுகின்றன. சிடைரின் உற்பத்திக்கு உதவும் நுண் வேதிப்பொருட்கள், கொழுப்பு வேதிப்பொருட்கள், பெட்ரோலிய வேதிப்பொருட்கள் மற்றும் அழுக்குநீக்கி தொழிற்சாலைகளில் ஐதரசன் நீக்கல் வினை விரிவாகப் பயன்படுகிறது.

ஐதரசன் நீக்கல்வினை வகைகள்

கரிமச்சேர்மங்களில் பல்வேறு வகையான ஐதரசன் நீக்கல் வினை செயல் முறைகள் விவரிக்கப்படுகின்றன.

பொதுவான அரோமாட்டிக் ஐதரோகார்பனில், ஆறு உறுப்பினர் கொழுப்பு வட்டமான வளையங்கள் கொண்ட சேர்மத்தை (எ.கா. வளைய எக்சேன்) ஐதரசனேற்ற ஏற்பிகள் முன்னிலையில் வழக்கமான அரோமாட்டிக்காதல் வினையில் ஈடுபடுத்தமுடியும். கந்தகம் மற்றும் செலீனியம் தனிமங்கள் இச்செயல்முறையை ஊக்குவிக்கின்றன. 2,3 டைகுளோரோ-5,6 டைசயனோ-1,4 பென்சோகுயினோன்]] போன்ற குயினோன்கள் மிகச்சிறப்பானவைகளாகும்.
ஆல்ககால்களை கீட்டோன்களாக அல்லது ஆல்டிகைடுகளாக மாற்றும் ஆக்சிசனேற்ற முறைகளில் தாமிரகுரோமைட்டு என்ற உலோக வினையூக்கி பயன்படுத்தப்படும்போது ஐதரசன் நீக்கல் நிகழ்கிறது. ஆக்சிசனேற்றத்தின் முதல்நிலையில் ஐதரசன் ஆல்ககாலில் இருந்து ஆல்டிகைடு அல்லது கீட்டோனுக்கு மாற்றப்படுகிறது.
அமைன்களை நைட்ரைல்களாக மாற்றும் ஐதரசன் நீக்கல் வினையில் அயோடின் பென்டாபுளோரைடு (IF
₅) போன்ற பலவகையான வினையூக்கிகள் பயன்படுகின்றன.
பாரஃபின்கள் மற்றும் ஒலிபீன்களின் ஐதரசன் நீக்கல் வினை- பென்ட்டேன் மற்றும் ஐசோ பென்டேன் போன்ற பாரஃபின்களை 500 பாகை செல்சியசு வெப்பநிலையில் குரோமியம் (III) ஆக்சைடு வினையூக்கியின் உதவியோடு பென்டீன் மற்றும் ஐசோ பென்டீன்களாக மாற்ற முடியும்.

உதாரணங்கள்

ஐதரசன் நீக்கல் வினைக்கான உதாரணங்களில் ஒன்றாக எத்தில்பென்சீனில் இருந்து சிடைரின் உற்பத்தி செய்யும் தொழிற்முறை தயாரிப்பைக் கூறலாம். இம்முறையில் ஐதரசன் நீக்கல் வினையூக்கியாக இரும்பு (III) ஆக்சைடு பயன்படுகிறது. பொட்டாசியம் ஆக்சைடு அல்லது பொட்டாசியம் கார்பனேட்டும் பலவாறு பரிந்துரைக்கப்படுகின்றன.

C₆H₅CH₂CH₃ → C₆H₅CH=CH₂ + H₂

மெத்தனாலில் இருந்து தொழில் முறையில் பார்மால்டிகைடு தயாரிக்கும் முறையும் ஒரு ஐதரசன் நீக்கல் வினையாகக் கருதப்படுகிறது. இங்கு ஆக்சிசன் ஏற்பியாக பயன்படுகிறது. இவ்வினைக்கு வெள்ளி உலோகம் அல்லது இரும்பு மற்றும் மாலிப்டினக் கலவை அல்லது வனேடியம் ஆக்சைடுகள் பொதுவான வினையூக்கிகள் ஆகும். பொதுவாகப் பயனாகும் பார்மாக்சு வினையில் மெத்தனால் மற்றும் ஆக்சிசன் 250 – 400 பாகை வெப்பநிலையில் வினைபுரிந்து பார்மால்டிகைடு உருவாகிறது:^[1]. இவ்வினைக்கான சமன்பாடு

2 CH₃OH + O₂ → 2 CH₂O + 2 H₂O

மேற்கோள்கள்

Advanced Organic Chemistry, Jerry March, 1162-1173.
http://www.firstprincipals.com/DeHydrogenation.htm பரணிடப்பட்டது 2012-04-25 at the வந்தவழி இயந்திரம்

↑ Günther Reuss, Walter Disteldorf, Armin Otto Gamer, Albrecht Hilt “Formaldehyde” in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2002, Wiley-VCH, Weinheim. எஆசு:10.1002/14356007.a11_619
↑ "Polypropylene Production via Propane Dehydrogenation part 2, Technology Economics Program". by Intratec, பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0615702162, Q3 2012.

[Ullmann-1] Günther Reuss, Walter Disteldorf, Armin Otto Gamer, Albrecht Hilt “Formaldehyde” in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2002, Wiley-VCH, Weinheim. எஆசு:10.1002/14356007.a11_619

[Technology_Economics_Program-2] "Polypropylene Production via Propane Dehydrogenation part 2, Technology Economics Program". by Intratec, பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0615702162, Q3 2012.

[1]

[2]