வொயேஜர் 1 (Voyager 1) என்பது ஐக்கிய அமெரிக்காவின் நாசா விண்வெளி ஆய்வு மையத்தினால் 1977 செப்டம்பர் 5 இல் சூரியக் குடும்பத்தின் வெளிப்புறத்தை ஆராய்வதற்காக ஏவப்பட்ட ஓர் ஆளில்லா விண்ணுளவி ஆகும். 722 கிலோகிராம் எடையுள்ள இந்த விண்கலம் 19 மார்ச்சு 2024 வரை 46 ஆண்டுகள், 6 மாதங்கள்,  14 நாட்கள் காலத்தை விண்வெளியில் நிறைவு செய்துள்ளது. as of ஆகத்து 2013[2][3] இல் சூரியனில் இருந்து 125 வாஅ தூரத்தில் சென்று கொண்டிருக்கும் இவ்விண்கலம் பூமியில் இருந்து மிக அதிக தூரத்திற்குச் சென்ற மனிதனால் உருவாக்கப்பட்ட ஒரு பொருள் ஆகும்.

வொயேஜர் 1
Voyager 1
வொயேஜர் விண்கலம்
இயக்குபவர்நாசா / JPL
திட்ட வகைஇலக்கு அணுகல்
அணுகிய விண்பொருள்வியாழன், சனி
ஏவப்பட்ட நாள்செப்டம்பர் 5, 1977 12:56:00 ஒருங்கிணைந்த அனைத்துலக நேரம்
(46 ஆண்டுகள், 6 மாதங்கள்,  14 நாட்கள் இற்கு முன்னர்)
ஏவுகலம்டைட்டான் IIIE / செண்டோர்
ஏவு தளம்கேப் கேனவரல், புளோரிடா, ஐக்கிய அமெரிக்கா
திட்டக் காலம்பயணத்தில் உள்ளது (விண்மீன்களிடை ஊடகத் திட்டம்)
(45 ஆண்டுகள், 2 மாதங்கள்,  15 நாட்கள் elapsed)
வியாழனை அணுகல்
(1979-04-13 இல் நிறைவேற்றம்)
சனியை அணுகல்
(1980-12-14 இல் நிறைவேற்றம்)
தே.வி.அ.த.மை எண்1977-084A
இணைய தளம்நாசாவின் வொயேஜர் இணையத்தளம்
நிறை721.9 kg (1,592 lb)
திறன்420 வாட்டு
References:
[1]

1979 இல் வியாழனையும், 1980 இல் சனியையும் அணுகியதன் மூலம் தனது திட்டத்தின் முக்கிய குறிக்கோளை இவ்விண்கலம் 1980 நவம்பர் 20 இல் நிறைவு செய்தது. இவ்விரு கோள்களினதும் அவற்றின் நிலாக்களினதும் விரிவான படங்களைப் பெற்று பூமிக்கு அனுப்பிய முதலாவது விண்ணாய்வி இதுவாகும். நாசாவின் வொயேஜர் திட்டத்தின் ஒரு பகுதியாக வொயேஜர் 2 என்ற சகோதர விண்கலத்துடன் சேர்ந்து ஏவப்பட்டிருந்தது. தனது முதன்மைக் குறிக்கோளை நிறைவு செய்த வொயேஜர் 1 இற்கு கைப்பர் பட்டை, சூரியன்சூழ் வான்மண்டலம் உட்பட்ட சூரியக் குடும்பத்தின் எல்லைகளைக் கண்டுபிடித்து அவற்றை ஆராயவும், அதன் பின்னர் விண்மீன்களிடை ஊடகத்தை ஆராயவும் திட்டம் வகுக்கப்பட்டது.

வொயேஜர் 1 விண்கலம் 2012 ஆகத்து 25 இல் விண்மீனிடைப் பகுதி என்ற முன்னர் அறியப்படாத வெளியை அடைந்துள்ளதாக 2013 செப்டம்பர் 12 இல் நாசா நிறுவனம் அறிவித்தது. இதன் மூலம், சூரியக் குடும்பத்தை விட்டு வெளியே சென்ற முதலாவது விண்கலம் என்ற சாதனையையும் இது படைத்தது.[4][5][6][7][8][9] As of 2013 இல், இது சூரியன் சார்பாக 17 கிமீ/செக் வேகத்தில் சென்று கொண்டிருக்கிறது.[10] விண்கலத்தைச் செலுத்துவதற்குத் தேவையான ஆற்றல் குறைந்து வருவதால், 2025 ஆம் ஆண்டில் பின்னர் இவ்விண்கலத்தில் இணைக்கப்பட்டிருக்கும் எந்தவொரு உபகரணமும் இயங்கமுடியாமல் போகலாம்.

வரலாறு தொகு

1960களில், வெளிக்கோள்களை ஆராயும் திட்டத்தை முன்னெடுக்க முன்மொழியப்பட்டது. இதற்கான முன்னெடுப்புகளை நாசா 1970களின் முற்பகுதியில் ஆரம்பித்தது. ஆரம்பத்தில் வொயேஜர் 1 விண்ணாய்வி மரைனர் திட்டத்தின் கீழ் மரைனர் 11 என்ற பெயரில் வியாழன், சனி, யுரேனசு, மற்றும் நெப்டியூன் ஆகிய பெரும் வாயுக் கோள்களை ஆராய்வதற்காக அனுப்பபடவிருந்தது. ஆனாலும், நிதிப்பற்றாக்குறை காரணமாக, இது வியாழன், மற்றும் சனிக் கோள்களை மட்டும் அணுகும் திட்டமாக மட்டுப்படுத்தப்பட்டு, மரைனர் வியாழன்-சனி ஆய்வி எனப் பெயரிடப்பட்டது. பின்னர் இத்திட்டம் பழைய மரைனர் திட்டக் கலங்களிலும் பார்க்க பெருமளவு மாற்றங்களைப் பெற்றதால் வொயேஜர் எனப் பெயர் மாற்றம் பெற்றது[11].

விண்கலத்தின் அமைப்பு தொகு

வொயேஜர் 1 விண்ணாய்வி ஐக்கிய அமெரிக்காவின் ஜெட் இயக்க ஆய்வகத்தினால் அமைக்கப்பட்டது. இதன் வானலை வாங்கி எப்போதும் பூமியை நோக்கி இருக்கத்தக்கதாக இந்த விண்கலத்தில் 16 ஐதரசீன் அமுக்கிகள், மூவச்சு நிலைபேறு சுழல் காட்டிகள், மற்றும் சூரிய உணர்கருவிகள் பொருத்தப்பட்டுள்ளன. அத்துடன் விண்வெளியில் இது பயணிக்கும் போது எதிர்ப்படும் விண்பொருட்களை ஆய்வு செய்வதற்காக 11 அறிவியல் உபகரணங்களும் இணைக்கப்பட்டுள்ளன[12].

வொயேஜர் 1 இன் வானொலித் தொலைத்தொடர்பு அமைப்புகள் இந்த விண்ணாய்வியின் மிகப்பெரும் தூரத்துக்கு விண்வெளிப் பறப்பை மேற்கொண்டு செல்லும் போது சூரியக் குடும்பத்துக்கு அப்பாலும் பயன்படுத்தப்படக்கூடியதாக வடிவமைக்கப்பட்டுள்ளன. இத்தொலைத் தொடர்பு அமைப்புகள் பூமியில் உள்ள மூன்று புறவெளித் தொடர்பு நிலையங்களினூடாக வானொலி அலைகளை அனுப்புவதற்கும், பெறுவதற்குமாக 3.7 மீட்டர் விட்டம் கொண்ட பரவளைவு வட்டு உயரீட்ட அலையுணரியைக் (படத்தைப் பார்க்க) கொண்டுள்ளது.

 
வொயேஜர் 1 வெப்பமின்னியக்கி
 
Voyager Golden Record

வொயேஜர் 1 விண்ணாய்வி பூமியுடன் நேரடியான தொடர்புகளை இழக்க நேரும் போது இவ்வாய்வியில் பொருத்தப்பட்டுள்ள எண்ணிம நாடாப் பதிவி (DTR) மூலம் 62,500 கிலோபைட்டுகள் தகவல்களைப் பதிய முடியும். இத்தகவல்கள் பின்னர் பூமியுடன் தொடர்பு ஏற்படுத்தப்படும் போது பூமிக்கு அனுப்பப்படும்[12]. வொயேஜர் 1 இலிருந்து தகவல் ஒன்றை பூமிக்கு அனுப்புவதற்கு, அல்லது பூமியில் இருந்து அதற்கு அனுப்புவதற்கான நேரம் t = D/c, என்ற இலகுவான சமன்பாட்டினால் கணிக்கப்படும், இங்கு, D என்பது பூமிக்கும் விண்கலத்திற்கும் இடையேயான நேர்கோட்டுத் தூரம், c, ஒளியின் வேகம் (கிட்டத்தட்ட 300,000 கிமீ/செ).

வொயேஜர் 1 மூன்று பெரும் கதிரியக்க சமபொருண்மை வெப்பமின்னியற்றிகளைக் (radioisotope thermoelectric generators, RTGs) கொண்டுள்ளது. இந்த மின்னியற்றிகள் ஒவ்வொன்றும் 24 அழுத்திய புளூட்டோனியம்-238 ஒக்சைடு கோளங்களைக் கொண்டுள்ளது. விண்கலம் ஏவப்பட்ட போது இந்த கோளங்களில் வெளிவிடப்பட்ட வெப்பம் 157 வாட்டுகள் மின்திறனை உருவாக்கியது, மீதமானவை கழிவெப்பமாக வெளியேற்றப்பட்டன. இதனால் மூன்று மின்னியற்றிகளிலும் இருந்து மொத்தம் 470 வாட்டுகள் மின்திறன் பிறப்பிக்கப்பட்டது. இந்த மின்திறனைக் கொண்டு 2025 ஆம் ஆண்டு வரையில் வொயேஜர் 1 விண்கலத்தை இயக்க வைக்க முடியும்.[12][13] (பார்க்க: படம் 1, 2)

இந்த விண்கலங்கள் மற்றைய கோள்களில் உள்ள அறிவுஜீவிகளினால் கைப்பற்றப்பட்டால் முன்னெச்செரிக்கையாக இவை பொற்தகட்டினால் ஆன ஒலி-ஒளி குறுவட்டு ஒன்றைக் கொண்டு செல்கின்றன. இவற்றில் பூமி மற்றும் அதன் உயிரினங்கள் குறித்த படங்கள், அறிவியல் செய்திகள், புகழ்பெற்ற நபர்களின் (எ.கா. ஐநா பொதுச் செயலர், அமெரிக்க அரசுத்தலைவர், மற்றும் சிறுவர்களின்) வாழ்த்துச் செய்திகள், பூமியின் உயிரினங்களின் ஒலிகள் போன்றவை பதியப்பட்டுள்ளன.

வொயேஜர் திட்டக் குறிப்பு தொகு

பயணத்தின் காலக்கோடு
நாள் நிகழ்வு
1977-09-05 விண்கலம் 12:56:00 ஒசநே மணிக்கு ஏவப்பட்டது
1977-12-10 சிறுகோள் பட்டையை அடைந்தது
1977-12-19 வொயேஜர் 1 வொயேஜர் 2 ஐ முந்தியது. (பார்க்க)
1978-09-08 சிறுகோள் பட்டையில் இருந்து விலகியது.
1979-01-06 வியாழனின் அவதானிப்புக்குள் செல்லல்.
1980-08-22 சனி அவதானிப்பு ஆரம்பம்.
1980-12-14 வொயேஜரின் மேலதிக திட்டம் ஆரம்பம்.
விரிவாக்கப்பட்ட திட்டம்
1990-02-14 சூரியக் குடும்பப் படம் உருவாக்குவதற்காக வொயேஜர் 1 எடுத்த கடைசிப் படங்கள்.
1998-02-17 வொயேஜர் 1 பயனியர் 10 ஐ முந்தியது. 69.419 வாஅ தூரத்தில் சூரியனில் இருந்து மிக அதிக தூரத்தில் பயணிக்கும் விண்கலம். பயனியர் 10 ஐ விட சூரியனில் இருந்து ஆண்டுக்கு 1 வாஅ அதிக வேகத்தில் பயணிக்கிறது.
2003-05-11 சூரியனில் இருந்து 90 AU தூரத்திற்குச் சென்ற முதலாவது விண்கலம்.
2004-12-17 ஞாயிற்று உறையினுள் நுழைந்தது.
2007-02-02 பிளாசுமா துணைத்தொகுதியின் இயக்கம் நிறுத்தம்.
2007-04-11 பிளாசுமா துணைத்தொகுதியின் சூடாக்கி நிறுத்தம்.
2007-09-05 30 ஆண்டுகள் இடைவிடாத பயணம் 12:56:00 UTC.
2008-01-16 கோளிடை வானொலி வானியன் பரிசோதனைகள் நிறுத்தம்.
2012-08-25 121 வாஅ வேகத்தில் விண்மீன்களிடை ஊடகத்தை அடைந்தது.

ஏவல் தொகு

வொயேஜர் 1 விண்ணாய்வி 1977, செப்டம்பர் 5 ஆம் நாள் புளோரிடாவில் உள்ள கேப் கேனவரல் ஏவுதளத்தில் இருந்து டைட்டன் IIIE எவுகலன் மூலம் விண்ணுக்கு ஏவபட்டது. இதன் சகோதரக் கலமான வொயேஜர் 2 விண்ணாய்வி இரு வாரங்களுக்கு முன்னர், 1977 ஆகத்து 20 ஆம் நாள் ஏவப்பட்டது. பின்னராக ஏவப்பட்டாலும், வொயேஜர் 1 வியாழனையும், சனிக் கோளையும் குறுகிய பாதை மூலம் வொயேஜர் 2 ஐ விட முன்னதாகவே அடைந்து விட்டது.

வியாழனுக்குக் கிட்டவாகச் செல்லல் தொகு

வொயேஜர் 1 வியாழனை 1979 சனவரியில் படம் பிடிக்க ஆரம்பித்து 1979 ஏப்ரலில் நிறைவு செய்தது. 1979 மார்ச் 5 இல் வியாழனுக்குக் மிகக் கிட்டவாக, வியாழனின் நடுப்பகுதியில் இருந்து ஏறத்தாழ 349,000 கிலோமீட்டர்கள் (217,000 மைல்) தொலைவு வரை சென்றது. வியாழனுக்குக் கிட்டவாக இருந்த 48 மணி நேரத்திற்கு அது வியாழனின் நிலவுகள், வளையங்கள், காந்தப் புலங்கள், வியாழத் தொகுதியின் கதிர்வீச்சு வளையம் போன்றவற்றின் மிகத் தெளிவான படங்களைப் பூமிக்கு அனுப்பியது. இப்படங்களை அது ஏப்ரல் 1979 வரை பிடித்திருந்தது.

இரண்டு வொயேஜர் விண்ணாய்விகளும் வியாழனைப் பற்றியும், அதன் செயற்கைக்கோள்களைப் பற்றியும் பல முக்கிய தகவல்களைக் கண்டுபிடித்தது. மிக முக்கியமாக வியாழனின் ஐஓ நிலவில் எரிமலை வெடிப்பு இருப்பதைக் கண்டுபிடித்தது.

சனிக் கோளுக்குக் கிட்டவாகச் செல்லல் தொகு

வொயேஜர் விண்ணாய்விகள் இரண்டும் வியாழனைக் கடந்து சனிக் கோளையும் அதன் நிலவுகளையும், வளையங்களையும் அடைந்தன. வொயேஜர் 1' இன் சனிக்குக் கிட்டவான பறப்பு நவம்பர் 1980 இல் நிகழ்ந்தது. அதற்கு மிகக் கிட்டவாக 124,000 கிமீ (77,000 மைல்) தூரத்தை நவம்பர் 12, 1980 இல் அடைந்தது. சனியின் வளையங்களின் சிக்கலான அமைப்புகளை விண்கலத்தின் படம்பிடி கருவிகள் படங்களை எடுத்தன. மற்றும் அதன் தொலையுணர் கருவிகள் சனியின் வளிமண்டலத்தையும் மற்றும் அதன் நிலவு டைட்டனையும் படம் பிடித்தது[14]

பயனியர் 11 விண்கலம் ஓராண்டுக்கு முன்னதாகவே டைட்டனின் தடித்த, வளிம மண்டலத்தைக் கண்டறிந்ததனால், வொயேஜர் 1 டைட்டனை மிகக்கிட்டவாகச் சென்று ஆராயக் கட்டளையிடப்பட்டது.[15]

காந்த நெடுஞ்சாலை தொகு

சூரியன்சூழ் வான்மண்டலத்தில் (heliosphere) முன்னர் அறிந்திராத பகுதி ஒன்றை வொயேஜர் 1 விண்கலம் கண்டுபிடித்திருப்பதாக நாசா அறிவியலாளர்கள் 2012 டிசம்பர் 3 இல் அறிவித்தார்கள். "காந்த நெடுஞ்சாலை" (magnetic highway) எனப் பெயரிடப்பட்டிருக்கும் இப்பிராந்தியம் சூரியனின் தெற்கு அரைக்கோளத்தில் இருந்தான காந்தப் புலத்தினால் உருவானது. இப்பகுதி சூரியன்சூழ் வான்மண்டலத்தில் உள்ள துணிக்கைகளை விண்மீன்களிடை வெளியை நோக்கி தப்பித்துச் செல்லவும், அதே வேளையில் விண்மீனிடை வெளியில் இருந்து அதிவேகத் துணிக்கைகளை உள்ளே வரவும் அது அனுமதிக்கிறது. வொயேஜர் விண்கலம் சூரியக் குடும்பத்தைத் தாண்டிச் செல்ல இதுவே கடைசித் தடையாக இருந்தது.[16][17]

சூரியன்சூழ் வான்மண்டலத்தில் இருந்து வெளியேறல் தொகு

 
வொயேஜர் 1 விண்கலம் எடுத்த சூரியக் குடும்பத்தின் "குடும்பப் படம்"

1990 பெப்ரவரி 14 இல், வொயேஜர் 1 சூரியக் குடும்பத்தின் "குடும்பப் படம்" ஒன்றை முதற்தடவையாக எடுத்தது.[18] இத்திட்டத்தில் 6 பில். கிமீ தூரத்தில் இருந்து எடுக்கப்பட்ட "வெளிர் நீலப் புள்ளி" என்ற பிரபலமான பூமியின் படமும் அடங்கும். இதுவே ஆகக் கூடிய தொலைவில் எடுக்கப்பட்ட புவியின் ஒளிப்படம் ஆகும்

1998 பெப்ரவரி 17 இல், வொயேஜர் 1 சூரியனில் இருந்து 69 வாஅ தூரத்தைக் கடந்து, பயனியர் 10 விண்கலம் சென்ற தூரத்தை விட அதிகமாகக் கடந்து பூமியில் இருந்து அதிக தூரம் சென்ற விண்கலம் என்ற பெயரைப் பெற்றது.[19] 17 கிமீ/செக். வேகத்தில்[20] செல்லும் இக்கலமே விண்கலம் ஒன்றின் மிக வேகமான ஞாயிற்றுமைய பின்னகர்வு வேகம் ஆகும்.[21]

வொயேஜர் 1 சூரியக் குடும்பத்தை விட்டு வெளியேறி விண்மீன்களிடை ஊடகத்தை நோக்கிச் சென்றாலும், அதன் ஆய்வுக் கருவிகள் சூரியக் குடும்பத்தை மேலும் ஆராய்ந்த வண்ணமே உள்ளன. [விண்மீன்களிடை ஊடகத்தினுள் சூரியக் காற்று செல்லும் சூரியன்சூழ் வான்மண்டல எல்லையை அறிவதற்கு வொயேஜர் 1, மற்றும் 2 இல் மின்ம அலை (plasma wave) சோதனைகளை நாசா வானியலாளர்கள் மேற்கொண்டனர்.[22]

 
2012 பெப்ரவரி 8 இல் வொயேஜர் 1 விண்கலத்தின் பாதை.

மேற்கோள்கள் தொகு

  1. "VOYAGER:Mission Information". NASA. 1989. Archived from the original on 21 ஜூலை 2011. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2 January 2011. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  2. Peat, Chris (9 September 2012). "Spacecraft escaping the Solar System". Heavens-Above. பார்க்கப்பட்ட நாள் செப்டம்பர் 9. 2012. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
  3. Voyager 1, Where are the Voyagers – NASA Voyager 1
  4. Cook, Jia-Rui C.; Agle, D. C.; Brown, Dwayne (12 செப்டம்பர் 2013). "NASA Spacecraft Embarks on Historic Journey Into Interstellar Space". நாசா. பார்க்கப்பட்ட நாள் 12 செப்டம்பர் 2013. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= and |date= (help)
  5. Barnes, Brooks (12 செப்டம்பர் 2013). "In a Breathtaking First, NASA Craft Exits the Solar System". த நியூயார்க் டைம்ஸ். http://www.nytimes.com/2013/09/13/science/in-a-breathtaking-first-nasa-craft-exits-the-solar-system.html. பார்த்த நாள்: 12 செப்டம்பர் 2013. 
  6. Morin, Monte (12 செப்டம்பர் 2013). "NASA confirms Voyager 1 has left the solar system". Los Angeles Times. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-nasa-confirms-voyager-1-has-exited-the-solar-system-20130912,0,3406650.story. 
  7. "Voyager 1 has entered a new region of space, sudden changes in cosmic rays indicate". Archived from the original on 21 செப்டம்பர் 2013. பார்க்கப்பட்ட நாள் 20 March 2013. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  8. "Report: Humanity Leaves the Solar System — Or Maybe Not". Time News Magazine. பார்க்கப்பட்ட நாள் 20 மார்ச் 2013. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
  9. "Report: NASA Voyager Status Update on Voyager 1 Location". நாசா. பார்க்கப்பட்ட நாள் 20 மார்ச் 2013. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
  10. "Voyager Mission Operations Status Report # 2013-05-31, Week Ending May 31, 2013". JPL. பார்க்கப்பட்ட நாள் 19 ஆகத்து 2013.
  11. Chapter 11 "Voyager: The Grand Tour of Big Science" பரணிடப்பட்டது 2021-04-17 at the வந்தவழி இயந்திரம் (sec. 268.), by Andrew,J. Butrica, found in From Engineering Science To Big Science ISBN 978-0-16-049640-0 edited by Pamela E. Mack, NASA, 1998
  12. 12.0 12.1 12.2 "VOYAGER 1:Host Information". நாசா. 1989. Archived from the original on 2012-09-09. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2 சனவரி 2011. {{cite web}}: Unknown parameter |= ignored (help)
  13. Furlong, Richard R.; Wahlquist, Earl J. (1999). "U.S. space missions using radioisotope power systems". Nuclear News 42 (4): 26–34. http://www2.ans.org/pubs/magazines/nn/pdfs/1999-4-2.pdf. பார்த்த நாள்: 2 சனவரி 2011. 
  14. "Encounter with saturn". பார்க்கப்பட்ட நாள் 29 ஆகத்து 2013.
  15. "Voyager – Frequently Asked Questions". Voyager.jpl.nasa.gov. பெப்ரவரி 14, 1990. Archived from the original on 2017-07-18. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2010-09-01. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  16. Voyager 1 Can ‘Taste’ the Interstellar Shore பரணிடப்பட்டது 2012-12-05 at the வந்தவழி இயந்திரம், Discovery News, டிசம்பர் 3, 2012
  17. "Voyager 1 probe leaving solar system reaches 'magnetic highway' exit". Daily News & Analysis. பார்க்கப்பட்ட நாள் 3 டிசம்பர் 2012. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |2= (help); Text "titleVoyager 1 probe leaving solar system reaches 'magnetic highway' exit" ignored (help)
  18. "Photo Capion". Public Information Office. பார்க்கப்பட்ட நாள் 26 ஆகத்து 2010.
  19. "Voyager 1 now most distant man-made object in space". CNN. பெப்ரவரி 17, 1998. Archived from the original on 2012-07-01. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2012-07-01. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  20. Webb, Stephen (2002-10-04). If the Universe is Teeming with Aliens ... WHERE IS EVERYBODY?: Fifty Solutions to the Fermi Paradox and the Problem of Extraterrestrial Life. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண்:9780387955018. http://books.google.com/books?id=-vZ0BVSHix4C&pg=PA62. 
  21. Darling, David. "Fastest Spacecraft". பார்க்கப்பட்ட நாள் 19 ஆகத்து 2013.
  22. "Voyager 1 in heliopause". JPL. பார்க்கப்பட்ட நாள் 18 ஆகத்து 2013.

வெளி இணைப்புகள் தொகு

 
விக்கிசெய்தியில்

தொடர்பான செய்திகள் உள்ளது.

"https://ta.wikipedia.org/w/index.php?title=வொயேஜர்_1&oldid=3703310" இலிருந்து மீள்விக்கப்பட்டது